Shadow work

Συνέντευξη του Θεόδωρου Κυριάκου στην Sianna Sherman

Πώς ορίζετε τη σκιά στη δουλειά σας;

Ένας τρόπος είναι να την ορίσουμε ως το κρυμμένο κομμάτι του εαυτού μας. Για να το φέρουμε στην επιφάνεια ασχολούμαστε με τις πλευρές του ψυχισμού μας ή της προσωπικότητάς μας που βρίσκονται στο σκοτάδι και δεν έχουν το φως της συνείδησής μας. Ερχόμαστε σε επαφή με το άγνωστο, με εκείνο που μας δημιουργεί φόβο και με όλα όσα αποφεύγουμε, προεκτείνοντας με αυτό τον τρόπο τα όριά μας και την συνείδησή μας. Αυτή η διαδικασία μας “ανοίγει” σαν ανθρώπους και μας επιτρέπει να ξεδιπλώσουμε το πλήρες δυναμικό μας.

Τι είναι αυτό που κάνει ολοένα περισσότερους ανθρώπους να “ψάχνουν” μέσα τους;

Θέλω να πιστεύω ότι αυτό οφείλεται στο ότι η συνειδητότητα μας αλλάζει. Η αλλαγή απαιτεί το θάνατο της παλιάς φόρμας, ώστε τη θέση της να πάρει η καινούρια. Το κοινωνικό- οικονομικό σύστημα που δημιουργήσαμε δε μπορεί πια να επιβιώσει. Το βλέπουμε να καταρρέει σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό το σύστημα βασίζεται στην απληστία που οδηγεί στην εκμετάλλευση και εξάντληση των πλανητικών μας πηγών και των ανθρώπινων πόρων. Η απληστία σχετίζεται με ένα πληγωμένο Εγώ. Αγνοεί το περιβάλλον γύρω μας και κοιτά μόνο το ατομικό κέρδος και την ευημερία. Ίσως δίνει τροφή σε μια βαθύτερη πληγή στην ψυχή μας. Ακόμα, η απληστία σχετίζεται με τον ανταγωνισμό αντί για την ομαδική επιτυχία. Ωστόσο, οι ουσιαστικές αλλαγές τόσο σε συλλογικό επίπεδο όσο και σε ατομικό συχνά συμβαίνουν με μια κρίση και την κατάρρευση. Από την άλλη, η κρίση συνοδεύεται με το φόβο. Αν προσπαθούμε να τον αποφύγουμε, τότε τείνουμε να αντιδρούμε αντί να αναλαμβάνουμε δράση.

Μετά παγιδευόμαστε σε έναν φαύλο κύκλο, όπου ο φόβος γίνεται η φωνή που μας εξουσιάζει και υπαγορεύει τις πράξεις μας, γεγονός το οποίο τροφοδοτεί και καλλιεργεί τους δαίμονές μας. Δε μπορούμε, λοιπόν, να αποδράσουμε από τη σκιά μας. Πίσω από αυτή κρύβεται το δικό μας φως.

Τι συμβαίνει όταν καταπιέζουμε ή αποφεύγουμε τη σκιά μας;

Δημιουργείται πανικός, μέσα και έξω από εμάς. Μπορούμε να καταπιέσουμε τη σκιά μας για ένα διάστημα, αλλά όχι για πάντα. Προκειμένου να καταπιέσουμε κάτι και να το κρατήσουμε κάτω από την επιφάνεια, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε μια μεγαλύτερη δύναμη από αυτή που αυτό ασκεί πάνω μας. Και οι δύο ενέργειες είναι μέρος της δημιουργικής μας δύναμης. Μπορούμε να εξαντληθούμε ή να πάθουμε κατάθλιψη. Όταν η πίεση μεγαλώνει μπορούμε να εκραγούμε με το παραμικρό ερέθισμα, ακόμα και αν κάποιος ξέχασε να αφήσει το καπάκι της τουαλέτας στη σωστή θέση. Μπορούμε να έχουμε εξαρτήσεις και τάσεις νεύρωσης. Αποφεύγοντας να εξερευνήσουμε τη σκιά μας, δεν είμαστε οι κυρίαρχοι του εαυτού μας. Τείνουμε να προβάλουμε προς τα έξω ότι πηγαίνει στραβά μέσα μας. Συχνά αυτοί που κατηγορούμε είναι εκείνοι που βρίσκονται δίπλα μας και αγαπάμε περισσότερο. Οι σχέσεις μας υποφέρουν μαζί μας. Αν δεν αντιμετωπίσουμε τις σκιές μας, δεν μπορούμε να είμαστε σε αρμονική σχέση με τον εαυτό μας, τους άλλους και οτιδήποτε άλλο. Η χαρά μας προσπερνά.

Πώς αναγνωρίζουμε τη σκιά μας και ασχολούμαστε με αυτήν με υγιή τρόπο;

Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι. Μπορούμε, για παράδειγμα, να χρησιμοποιήσουμε τη ζωή και τους ανθρώπους γύρω μας σαν καθρέφτη. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως οτιδήποτε λένε οι άλλοι για εμάς ισχύει. Συχνά λειτουργούμε ως καθρέφτης για εκείνους και αντανακλούμε τη δική τους εικόνα, αλλά και αντίστροφα. Όταν κάτι δημιουργεί ένα έντονο, δυσάρεστο συναίσθημα μέσα μας, μπορούμε να στραφούμε στον εαυτό μας και να αξιοποιήσουμε αυτό το συναίσθημα σαν την πόρτα που οδηγεί στο λιγότερο ορατό κομμάτι του ψυχισμού μας. Για παράδειγμα, φανταστείτε κάτι που συμβαίνει επαναλαμβανόμενα στη ζωή σας και σας θυμώνει. Προτού αντιδράσετε μπορείτε να στρέψετε το βλέμμα μέσα σας για να δείτε τι προκαλεί αυτό το εξωτερικό ερέθισμα και να δουλέψετε με αυτό. Αν δεν κάνουμε την εσωτερική αυτή δουλειά η σκιά μας παίρνει τον έλεγχο, σε αυτή την περίπτωση η ‘σκιά’ είναι ο θυμός και ότι έχουμε καταπιέσει. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να εξερευνήσουμε τι κρύβεται μέσα μας: διαλογισμός, οραματισμός, ψυχοθεραπεία, δημιουργική έκφραση κτλ.

Υπάρχουν καθόλου κίνδυνοι στο να δουλεύουμε με τη σκιά;

Υπάρχουν. Κάποιες φορές είναι πολύπλοκο να αναγνωρίζουμε την πραγματική σκιά σε μια κατάσταση.

Για παράδειγμα, μπορεί να νομίζουμε ότι το πρόβλημα μας είναι συναισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης και αποτυχίας αλλά επανεξετάζοντας μπορεί να δούμε ότι σε κάποιο επίπεδο παίζουμε τον ρόλο του θύματος που με την σειρά του είναι ένας δυσλειτουργικός τρόπος για να επανακτήσουμε την δύναμη μας. Τονίζω ότι είναι απλώς ένα παράδειγμα γιατί κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός.

Το να ‘ερωτευτούμε’ τη σκιά μας μπορεί να είναι ένα άλλο πρόβλημα. Ορισμένοι λόγοι βέβαια για τους οποίους εντρυφούμε στη σκιά είναι επειδή πρόκειται για κάτι που γνωρίζουμε ή έχουμε συνηθίσει ή επωφελούμαστε από αυτήν. Ερωτευόμαστε το δράμα μας γιατί ακόμα και αν δεν μας βοηθά να λειτουργήσουμε τροφοδοτεί κάποια βασική μας ανάγκη (π.χ. λανθασμένη αίσθηση ασφάλειας). Προσωπικά πιστεύω ότι είναι πιο απολαυστικό να ερωτευόμαστε κάτι που βρίσκουμε όμορφο.

Κάποιες τελευταίες προτάσεις:

• Να ζούμε το εδώ και τώρα, ευχάριστο και δυσάρεστο.
• Να τιμάμε τις εμπειρίες που μας δυσαρεστούν αλλά και εκείνες που αγαπάμε.
• Να παρατηρούμε τον εσωτερικό μας κόσμο χωρίς να τον κρίνουμε. Έχουμε πολύ μεγαλύτερο δυναμικό από αυτό που πιστεύουμε, βιώνουμε ή νιώθουμε.