Οικογενειακή Διαμεσολάβηση

Η καλύτερη μέθοδος για την επίλυση των οικογενειακών διαφορών.

Τι είναι η Οικογενειακή Διαμεσολάβηση

Είναι η εναλλακτική οδός επίλυσης των οικογενειακών διαφορών εκτός δικαστηρίων, η οποία είναι πλέον δυνατή και στην Ελλάδα, μετά την θεσμοθέτηση της διαμεσολάβησης με το Νόμο 3898/2010.

Πρόκειται για μία διαδικασία στην οποία τα μέρη της διαφοράς προσέρχονται με την θέλησή τους, προκειμένου να ρυθμίσουν τις προσωπικές και περιουσιακές διαφορές τους και να καταλήξουν σε μία βιώσιμη και αμοιβαία ικανοποιητική, με την βοήθεια και την συνδρομή ενός τρίτου, ουδέτερου προσώπου, του Διαμεσολαβητή.

Ποιούς αφορά

-  Αφορά παντρεμένα ζευγάρια, ή ζευγάρια που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωσης, με ή χωρίς παιδιά, που αποφασίζουν να χωρίσουν ή έχουν ήδη διακόψει την συμβίωσή τους και επιθυμούν να διευθετήσουν όλες τις εκκρεμότητες και διαφορές τους –προσωπικές και περιουσιακές–  χωρίς να προσφύγουν στο δικαστήριο, αλλά με τον πλέον σύντομο, πολιτισμένο και ανώδυνο τρόπο, προσαρμοσμένο στις πραγματικές τους ανάγκες, τις επιθυμίες και τα συμφέροντά τους.  

-  Επίσης η διαμεσολάβηση αφορά ζευγάρια, ομόφυλα ή ετερόφυλα, που συμβιώνουν χωρίς γάμο, αλλά σε ελεύθερη ένωση και διακόπτουν την σχέση τους.

-  Τέλος η διαμεσολάβηση είναι ιδανική για την επίλυση των διαφορών ανάμεσα σε συζύγους ή συντρόφους – γονείς που χωρίζουν και έχουν διαφορετική εθνικότητα ή κατοικούν σε διαφορετικές χώρες. Πρόκειται για τις λεγόμενες διασυνοριακές οικογενειακές διαφορές, στις οποίες περιλαμβάνεται και η παράνομη μετακίνηση ή (και) κατακράτηση του/των παιδιών από τον ένα γονέα, με ταυτόχρονη στέρηση της επαφής τους με τον άλλο γονέα. Στις περιπτώσεις αυτές, στις οποίες εμπλέκονται περισσότερες της μιας δικαστικές δικαιοδοσίες, που είναι περίπλοκες, χρονοβόρες, εξαιρετικά δαπανηρές και συνήθως αναποτελεσματικές, η διαμεσολάβηση δίνει την ευκαιρία στους γονείς να βρουν σύντομα και άμεσα την λύση σε θέματα όπως η επιστροφή του παιδιού, ο καθορισμός της συνήθους διαμονής του, η επιμέλεια, η επικοινωνία και η διατροφή του.

Η οικογενειακή διαμεσολάβηση ΔΕΝ είναι:

-  Προσπάθεια συμφιλίωσης

-  Συμβουλευτική ζευγαριών

-  Οικογενειακή ψυχοθεραπεία

Ποια θέματα επιλύονται με την οικογενειακή διαμεσολάβηση

Με την διαμεσολάβηση μπορούν να επιλυθούν θέματα όπως:

-  Η επιμέλεια των παιδιών ή με ποιόν γονέα θα κατοικούν

-  Η επικοινωνία των παιδιών με τον γονέα που δεν κατοικεί μαζί τους, καθώς και με άλλους συγγενείς

-  Η διατροφή των παιδιών

-  Η καθημερινότητα των παιδιών

-  Η χρήση της οικογενειακής στέγης

-  Η διατροφή του/της συζύγου

-  Η διανομή των περιουσιακών στοιχείων των συζύγων  (ακινήτων, κινητών, επιχείρησης, κοινών λογαριασμών κλπ.) και η ρύθμιση των κάθε είδους περιουσιακών τους σχέσεων

Πού και πότε διεξάγεται η διαμεσολάβηση

Η διαδικασία της διαμεσολάβησης διεξάγεται σε ουδέτερο, ειδικά διαμορφωμένο χώρο, η επιλογή του οποίου γίνεται από τον διαμεσολαβητή, σε συνεννόηση με τα μέρη ή και τους δικηγόρους τους.

Μπορεί να πραγματοποιηθεί σε οποιαδήποτε χρονική φάση μιας διένεξης, δηλαδή πριν την έναρξη οποιασδήποτε δικαστικής διαδικασίας ή μετά την έναρξή της και σε οποιοδήποτε στάδιο αυτής.

Χαρακτηριστικά της διαμεσολάβησης

Η διαμεσολάβηση είναι διαδικασία:

-  Εκούσια:  Τα μέρη προσέρχονται και παραμένουν στην διαμεσολάβηση με την θέλησή τους. Αν, κατά την διάρκεια της διαδικασίας, οποιοδήποτε από τα μέρη αισθανθεί ότι δεν θέλει να συνεχίσει, μπορεί να αποχωρήσει.

-  Αμερόληπτη: Ο διαμεσολαβητής είναι ανεξάρτητος και ουδέτερος τρίτος και δεν συνδέεται με τα συμφέροντα της μιας ή της άλλης πλευράς.

-  Εμπιστευτική: Ο διαμεσολαβητής, τα μέρη, οι νομικοί τους παραστάτες (δικηγόροι) και τυχόν άλλοι σύμβουλοί τους (π.χ. ψυχολόγοι) που συμμετέχουν  στην διαμεσολάβηση, δεν δικαιούνται να αποκαλύψουν σε τρίτους όσα διαμείβονται κατά την διάρκεια της διαμεσολάβησης, ούτε το αποτέλεσμα αυτής. Δεν μπορούν να καταθέσουν ούτε ως μάρτυρες σε τυχόν μελλοντική δικαστική διαδικασία για την ίδια διαφορά. Επίσης, ο διαμεσολαβητής είναι υποχρεωμένος να μην μεταφέρει τις πληροφορίες που του εμπιστεύεται το ένα μέρος, στις κατ΄ ιδίαν μαζί του συναντήσεις, προς το άλλο μέρος, εκτός αν λάβει την ρητή συγκατάθεση του μέρους που του έδωσε τις συγκεκριμένες πληροφορίες. Στην διαδικασία της διαμεσολάβησης δεν τηρούνται πρακτικά.  

Ο ρόλος του διαμεσολαβητή

Ο διαμεσολαβητής είναι ειδικά εκπαιδευμένος, πιστοποιημένος και διαπιστευμένος ως διαμεσολαβητής.

Επιλέγεται από τα ίδια τα ενδιαφερόμενα μέρη, συχνά με την βοήθεια των δικηγόρων τους.

Ο διαμεσολαβητής δεν είναι δικαστής ούτε διαιτητής. Δεν αποφασίζει εκείνος για τον τρόπο επίλυσης της διαφοράς, ούτε καν τον υποδεικνύει, άμεσα ή έμμεσα, αλλά διευκολύνει την επικοινωνία των μερών και τα βοηθάει να βρουν τα ίδια την λύση στην διαφορά τους, καταλήγοντας σε κοινά αποδεκτή συμφωνία. Συγκεκριμένα, ο διαμεσολαβητής, έχοντας λάβει ειδική εκπαίδευση σε τεχνικές και μεθόδους επικοινωνίας, διευκόλυνσης διαλόγου και διεξαγωγής διαπραγματεύσεων, κατορθώνει να δημιουργήσει ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας, μέσα στο οποίο τα μέρη  - σύζυγοι/σύντροφοι /γονείς - έχουν την δυνατότητα να μιλήσουν ελεύθερα και να ακουστούν, να εκφράσουν τις απόψεις τους, να εκδηλώσουν τα συναισθήματά τους, τα οποία και αυτά καλείται να διαχειριστεί ο διαμεσολαβητής, ώστε να μην αποτελέσουν τελικά εμπόδιο στην επίτευξη συμφωνίας.

Στόχος του διαμεσολαβητή είναι να διερευνήσει και να εντοπίσει στις βαθύτερες και πραγματικές αιτίες της διένεξης, ώστε να βοηθήσει στην ουσιαστική και οριστική επίλυσή της. Λειτουργεί με ευγένεια, σεβασμό, ουδετερότητα, αμεροληψία και ισότιμα απέναντι στα μέρη -ακόμα και στο θέμα του χρόνου που τους διαθέτει- και δείχνει ενσυναίσθηση. Αποδέχεται, αναγνωρίζει, ανταποκρίνεται στις απόψεις και τα συναισθήματα των μερών και δεν κάνει κριτική. Εξαίρει την θετική πλευρά των καταστάσεων και επισημαίνει τα κοινά σημεία και κοινούς στόχους των μερών, ώστε να νοιώσουν ότι συνεργάζονται για την επίλυση της διαφωνίας τους. Ειδικά στις περιπτώσεις ζευγαριών με παιδιά, δεν υπάρχει σπουδαιότερος κοινός στόχος από το συμφέρον των παιδιών, στο οποίο και εστιάζεται η οικογενειακή διαμεσολάβηση.

Για τον λόγο αυτό ο διαμεσολαβητής δεν αρκείται στις θέσεις και τις απαιτήσεις των δύο πλευρών, όπως συμβαίνει στην δικαστική διαδικασία, αλλά προσπαθεί να εντοπίσει τις πραγματικές ανάγκες και τα συμφέροντά τους, ώστε σε αυτά να ανταποκρίνεται η λύση που θα δοθεί τελικά από τα ίδια τα ενδιαφερόμενα μέρη, με την καθοδήγηση του διαμεσολαβητή.

Πώς διεξάγεται η διαδικασία

Στην διαδικασία της διαμεσολάβησης παρευρίσκονται ο Διαμεσολαβητής, τα εμπλεκόμενα μέρη και οι δικηγόροι τους – νομικοί παραστάτες. Δεδομένου ότι πρόκειται για ευέλικτη διαδικασία, δεν αποκλείεται να συμμετέχουν σε αυτήν, εφόσον συμφωνήσουν τα δύο μέρη, και άλλοι σύμβουλοί τους, όπως π.χ. ψυχολόγοι, για την παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης σε θέματα χειρισμού της μετεξέλιξης της οικογενειακής κατάστασης σε σχέση με τα παιδιά, ή λογιστές, για την παροχή συμβουλών σε θέματα ρύθμισης της οικονομικής διαχείρισης και διανομής της οικογενειακής περιουσίας.

Η διαδικασία της οικογενειακής διαμεσολάβησης περιλαμβάνει συνήθως δύο έως τρεις συνεδρίες, σε διαφορετικές ημέρες,  διάρκειας 3-4 ωρών περίπου της καθεμιάς, χωρίς να αποκλείεται να ολοκληρωθεί και στην διάρκεια μιας ημέρας.

Κατά την διάρκεια της διαδικασίας, ο διαμεσολαβητής, σε κοινές και κατ΄ ιδίαν συναντήσεις, συζητάει με τους συμμετέχοντες, που εκφράζουν τις απόψεις τους ισότιμα και διαπραγματεύονται ελεύθερα, με την βοήθεια του διαμεσολαβητή.

Ειδικότερα ο διαμεσολαβητής βοηθάει τα μέρη να προσδιορίσουν τα θέματα τα οποία έχουν ανάγκη να επιλύσουν, στη συνέχεια να συζητήσουν και διαπραγματευθούν πάνω σε αυτά και βέβαια να καταλήξουν σε συμφωνία, με συγκερασμό των προτάσεων και αντιπροτάσεων που έχουν ανταλλαχθεί. Συνεργάζεται επίσης με τους δικηγόρους – νομικούς παραστάτες, έτσι ώστε να αποτυπωθεί με ακρίβεια και σαφήνεια στο πρακτικό διαμεσολάβησης, η συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ των μερών, η οποία είναι άμεσα εκτελεστή. Το πρακτικό διαμεσολάβησης, εφόσον το επιθυμούν τα μέρη  ή, έστω ένα από αυτά, κατατίθεται από τον διαμεσολαβητή στην γραμματεία του μονομελούς πρωτοδικείου του τόπου όπου διεξήχθη η διαμεσολάβηση και έτσι αποκτά ισχύ ισοδύναμη με δικαστική απόφαση.

Κόστος της διαμεσολάβησης

Περιλαμβάνει: α) την αμοιβή του διαμεσολαβητή που ορίζεται από το Νόμο στο ποσό των (100) Ευρώ την ώρα, για (24) ώρες, κατ΄ ανώτατο όριο και βαρύνει εξίσου τα μέρη, εκτός αν συμφωνήσουν διαφορετικά.

β) την αμοιβή του δικηγόρου για την παράστασή του σε διαμεσολάβηση, η οποία καθορίζεται σε συμφωνία με τον πελάτη του και βαρύνει τον τελευταίο. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει τέτοια συμφωνία , η αμοιβή του δικηγόρου ορίζεται στο ελάχιστο ποσό των (150) ευρώ στο οποίο προστίθεται και η ελάχιστη ωριαία αμοιβή για την παροχή συμβουλών που ορίζεται στο ποσό των (80) Ευρώ την ώρα.

γ) παράβολο αξίας (100) ευρώ για την κατάθεση του πρακτικού διαμεσολάβησης στο αρμόδιο πρωτοδικείο προκειμένου να καταστεί «εκτελεστός τίτλος», δηλαδή να αποκτήσει ισχύ δικαστικής απόφασης. Το ποσό αυτό επιμερίζεται μεταξύ των μερών, εκτός αν συμφωνήσουν διαφορετικά.

Πλεονεκτήματα της οικογενειακής διαμεσολάβησης

Η οικογενειακή διαμεσολάβηση οδηγεί σε λύσεις που είναι προϊόν της ελεύθερης βούλησης των ίδιων των μερών, με στόχο την μέγιστη ικανοποίησή τους.

΄Εχει σύντομη διάρκεια και πολύ μικρότερο κόστος από την δικαστική διαδικασία.

Είναι απόλυτα εμπιστευτική και έτσι διασφαλίζει το απόρρητο της ιδιωτικής ζωής και την προστασία των προσωπικών δεδομένων των μερών.

Επιτυγχάνει ταυτόχρονη συνολική ρύθμιση όλων των προσωπικών και περιουσιακών θεμάτων μιας οικογενειακής διαφοράς, με συμφωνία δεσμευτική και άμεσα εκτελεστή.

Προστατεύει την ψυχική υγεία των συζύγων – γονέων και κυρίως των παιδιών, αποτρέποντας την αντιπαλότητα και την όξυνση των σχέσεων που προκαλεί η δικαστική αντιδικία.

Μετατρέπει τα αρνητικά συναισθήματα (θυμός, αγανάκτηση, φόβος, πικρία, εκδικητικότητα) σε θετικά (ανακούφιση, ικανοποίηση, αίσθημα ασφάλειας, αισιοδοξία) και δημιουργεί πνεύμα συνεργασίας, με στόχο την επίλυση της διαφοράς σε όφελος και των δύο μερών (win - win situation). ΄Ετσι δεν υπάρχει νικητής και ηττημένος. 

Βοηθάει τους γονείς να αποκαταστήσουν τις σχέσεις τους και να διατηρήσουν την μεταξύ τους επικοινωνία και συνεργασία στο μέλλον, για το καλό των παιδιών τους.

Για επιλογή διαμεσολαβητή και υπηρεσίες διαμεσολάβησης, email επικοινωνίας: elisabeth.tseliou@gmail.com