Warning message
The subscription service is currently unavailable. Please try again later.
Τι είναι η ομάδα Playback Ψ;
Η ομάδα Playback Ψ δημιουργήθηκε το 2004 στο πλαίσιο της Εταιρείας Δραματικής Έκφρασης και Θεραπείας «Παλμός», με σκοπό την εκπαίδευση ηθοποιών στο θέατρο Playback, είδος διαδραστικού θεάτρου που ενισχύει τους δεσμούς ατόμων που ανήκουν σε μια κοινότητα (community theatre). Στις παραστάσεις Playback οι θεατές μοιράζονται ιστορίες από τη ζωή τους και οι ηθοποιοί, όπως και οι άλλοι συντελεστές (μουσικός, εικαστικός, φωτιστής) τις αναπαριστούν στη σκηνή μέσα από στιγμιαίο θεατρικό αυτοσχεδιασμό. Την παράσταση συντονίζει ο υπεύθυνος της ομάδας που διαμεσολαβεί ανάμεσα στους θεατές και τους καλλιτέχνες της ομάδας προτείνοντας τους εκφραστικούς τρόπους αναπαράστασης των ιστοριών. Η όλη διαδικασία απαιτεί κατάλληλη εκπαίδευση, που κρατάει περίπου 6 μήνες και περιλαμβάνει συγκεκριμένες μεθόδους θεατρικού αυτοσχεδιασμού, σε τεχνικές μυθοπλασίας και αφήγησης και στη δυναμική της ομάδας.
Ποια άτομα αποτελούν την ομάδα Playback Ψ;
Υπεύθυνος της ομάδας είναι ο Λάμπρος Γιώτης, ψυχίατρος και δραματοθεραπευτής (PH.D.), με εκπαίδευση στο θέατρο Playback στην Αμερική από τον Jonathan Fox και τη Jo Salas, ιδρυτές του είδους (accredited leader and trainer, Center for Playback Theatre, N.Y.). Οι συνεργάτες που αποτέλεσαν τον αρχικό πυρήνα της ομάδας και παραμένουν στην ομάδα ως σήμερα με συντονιστικό ρόλο είναι οι: Δημήτρης Μπέγιογλου (κλινικός ψυχολόγος και ηθοποιός), Χριστίνα Φραγκιαδάκη (δραματοθεραπεύτρια και ηθοποιός) και οι θεατρολόγοι και ηθοποιοί Χρήστος Θεοχαρόπουλος, Βέρα Λάρδη και Μαργαρίτα Καστρινού. Στην παρούσα σύνθεση της ομάδας συμμετέχουν οι Μαρία Μαραγκοπούλου (ψυχοθεραπεύτρια), Κατερίνα Γουέμπστερ (θεατροπαιδαγωγός), Θάλεια Πορτοκάλογλου (ψυχολόγος και δραματοθεραπεύτρια), Άρτεμις Χατζηαργυρίου (ψυχολόγος), Χρήστος Κανάβης (μουσικός), Αλέξανδρος Μισιρλιάδης (μουσικός) και Νίκος Θεοχαρόπουλος (φωτιστής).
Το σενάριο της ομάδας είναι συγκεκριμένο;
Το σενάριο της κάθε παράστασης δεν είναι προκατασκευασμένο. «Γράφεται» κάθε φορά από τους θεατές και είναι διαφορετικό σε κάθε παράσταση, ανάλογα με αυτά που θα θελήσουν να μοιραστούν οι θεατές με τη βοήθεια του συντονιστή. Το θεματικό υλικό αυτό της παράστασης μπορεί να είναι οτιδήποτε: αρχικά απλές λέξεις ή φράσεις με κάποιο θέμα, καθημερινά περιστατικά, γεγονότα από την επικαιρότητα, μέχρι μεγαλύτερες ιστορίες, κωμικές ή δραματικές, που κάποιοι θεατές αποφασίζουν να μοιραστούν ή ακόμα και όνειρα, επιθυμίες ή τραγούδια. Ο συντονιστής μεταφέρει το εκάστοτε υλικό που αναφέρουν οι θεατές στους ηθοποιούς της ομάδας και προτείνει μια συγκεκριμένη θεατρική φόρμα μέσω της οποίας γίνεται η αναπαράσταση. Έτσι κάθε παράσταση είναι διαφορετική και αυτό είναι ένα στοιχείο που την κάνει πάντα ενδιαφέρουσα και επίκαιρη.
Ποιος είναι ο ρόλος των θεατών στην ίδια την παράσταση;
Σε κάθε παράσταση Playback, τόσο οι θεατές όσο και οι δημιουργοί, μπαίνουν στη διαδικασία να εκθέσουν ένα αληθινό κομμάτι του εαυτού τους και να συνομιλήσουν με αυτό αλλά και, μέσω αυτού, με τους υπόλοιπους παρισταμένους. Πρόκειται, λοιπόν για ένα βίωμα ταυτόχρονα ατομικό και συλλογικό. Κάποιοι θεατές γίνονται και αφηγητές κατά τη διάρκεια της παράστασης, στην ουσία δηλαδή συνδημιουργοί. Αλλά ακόμη κι αν κάποιοι θεατές δεν θέλουν να μιλήσουν, παίζουν ένα σημαντικό ρόλο ως ενεργοί ακροατές (active witness), που προσλαμβάνουν τις εξομολογήσεις εκείνων που μπαίνουν στη διαδικασία μιας προσωπικής αφήγησης. Όταν κάποιος μπαίνει στη διαδικασία να αφηγηθεί μια προσωπική του ιστορία, ξεκινάει ένα ταξίδι μέσα στο χρόνο και τον εαυτό του, ένα ταξίδι με απρόβλεπτο τέλος. Συνδέει το εδώ και τώρα της παράστασης με το παρελθόν του και με τις πιθανές εκφάνσεις του μέλλοντος. Το ταξίδι αρχίζει από τη στιγμή της αφήγησης και ολοκληρώνεται με την αναβίωσή της μέσω της θεατρικής πράξης από τους καλλιτέχνες της ομάδας.
Τι δύναται να αποκομίσει ο εκάστοτε θεατής μέσα από αυτό;
Ο αφηγητής εκθέτει και ξαναζεί την ιστορία του και μέσα του ζωντανεύουν τα οικεία συναισθήματα και οι σκέψεις που έχει συνδέσει με αυτήν. Την ίδια στιγμή όμως, παρατηρώντας την αναπαράσταση της ιστορίας του, μπορεί να ξεκλειδώσει μέσα του κλειστές έως τότε πόρτες. Η εικόνα και οι συνειρμοί της συχνά καταφέρνουν να ξεπεράσουν τους φράχτες του συνειδητού. Με τον ίδιο τρόπο μπορεί να λειτουργήσει η εικόνα και το μοίρασμα και σε αυτούς που παραμένουν ακροατές, προσφέροντας τους μια ενεργητική θεατρική εμπειρία. Οι καλλιτέχνες της ομάδας που συμμετέχουν στην παράσταση ταξιδεύουν στο ίδιο βαγόνι με τους θεατές. Καθώς αναβιώνουν μια ιστορία – με νότες, λέξεις, φως ή χρώμα – κάνουν και αυτοί μια διαδρομή ανάμεσα στον εαυτό τους και τον Άλλο, μια διαδρομή εξίσου απρόβλεπτη και αποκαλυπτική. Παράλληλα, σε ό,τι αφορά το καλλιτεχνικό κομμάτι, ασκούν διαρκώς τη δημιουργική τους οξυδέρκεια και την τεχνική τους, καθώς η πρόκληση του στιγμιαίου αυτοσχεδιασμού απαιτεί πνευματική, ψυχική και σωματική ετοιμότητα και συνεχή αφύπνιση της έμπνευσης. Ακόμη, μια παράσταση playback έχει σαφώς μια κοινωνική και πολιτική διάσταση. Δίνει χώρο στις ιστορίες ανθρώπων που έχουν δεχτεί καταπίεση και φωνή σε εκείνους που δεν μπορούν εύκολα να ακουστούν (κοινωνικές μειονότητες, άτομα με αναπηρία ή διαφορετικότητα).
Σε ποιους χώρους πραγματοποιούνται οι παραστάσεις της ομάδας;
Η ομάδα θεάτρου Playback Ψ απευθύνεται σε όλους όσους επιθυμούν να μοιραστούν ιστορίες από τη ζωή τους. Γι’ αυτό και έχει δώσει παραστάσεις σε θεατρικές σκηνές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε πλαίσια εκπαίδευσης για ενήλικες και παιδιά, σε ψυχιατρεία, νοσοκομεία, ξενώνες αποκατάστασης, φυλακές, κέντρα απεξάρτησης, σε επιστημονικές εκδηλώσεις, συνέδρια και φεστιβάλ. Ακόμη, ο χώρος εκπαίδευσης της ομάδας, ο «Παλμός», φιλοξενεί εκτός από επαγγελματίες ηθοποιούς, οποιονδήποτε ενδιαφέρεται ειλικρινά να μάθει το είδος αυτό και να το χρησιμοποιήσει στο θέατρο, τη θεραπεία, το σχολείο ή σε χώρους κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Οι κύκλοι εκπαίδευσης κλείνουν κάθε χρόνο με μια σειρά παραστάσεων στον «Παλμό», το θεατρικό στούντιο της ομάδας (Κλεισθένους 3, πλατεία Κοτζιά, www.therapy-playback.gr, palmos6@wordpress.com).
Το αποτέλεσμα που προκύπτει από την ομάδα Playback Ψ σχετίζεται τελικά περισσότερο με παράσταση ή ψυχοθεραπεία;
Το Playback είναι ένα ιδιαίτερο είδος θεάτρου, που δίνει φωνή στον άνθρωπο που βρίσκεται στο περιθώριο, ως καταπιεσμένος ή διαφορετικός, αλλά που επιτρέπει να ακουστεί και η διαφορετική φωνή μέσα στον καθένα μας, η φωνή εκείνη που πνίγεται μέσα από τα καθημερινά «πρέπει». Προτείνει επομένως έναν τρόπο συνύπαρξης μέσα από αλληλοσεβασμό και αλήθεια. Η ιστορία κάθε ατόμου τιμάται μέσα από τη σκηνική της αναπαράσταση και γίνεται η ιστορία όλων μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάποιος κάνει ψυχοθεραπεία συμμετέχοντας σε μια παράσταση. Ωστόσο, κάθε παράσταση έχει και μια θεραπευτική αξία. Με ό,τι σημαίνει ο όρος «θεραπεία» για τον καθένα - απελευθέρωση ή αποδοχή.
